Η επιδερμίδα του κεφαλιού, το γνωστό «τριχωτό της κεφαλής», είναι απόλυτα συνδεδεμένο με την κατάσταση των μαλλιών μας καθώς αποτελεί το περιβάλλον το οποίο επηρεάζει άμεσα την ανάπτυξη και την δύναμή τους. Για αυτό και οι ειδικοί επιμένουν ότι αξίζει την ίδια προσοχή και φροντίδα που δείχνουμε στην επιδερμίδα του προσώπου και του σώματος. Ποιες, όμως, είναι οι πιο βασικές λειτουργίες του;
- Προστασία του κρανίου και του εγκεφάλου: Το τριχωτό της κεφαλής δρα ως προστατευτικός φραγμός του κρανίου και του εγκεφάλου στο εσωτερικό του, απέναντι σε ελαφριά χτυπήματα ή τραυματισμούς.
- Υποστήριξη του θύλακα της τρίχας: Η επιδερμίδα του κεφαλιού «φιλοξενεί» τους θύλακες της τρίχας οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την ανάπτυξή της. Για αυτό το λόγο, το υγιές τριχωτό είναι προϋπόθεση για δυνατά, υγιή μαλλιά.
- Ενυδάτωση και ελαστικότητα: Οι σμηγματογόνοι αδένες που βρίσκονται στο τριχωτό κεφαλής παράγουν σμήγμα, φυσικά λιπίδια, που συμβάλλει στην ενυδάτωση και την ελαστικότητα της επιδερμίδας αλλά και των μαλλιών.
- Ρύθμιση θερμοκρασίας: Η επιδερμίδα του κεφαλιού βοηθάει στην ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, ιδιαίτερα σε συνθήκες ζέστης. Τα μαλλιά στην επιφάνειά της δρουν ως μόνωση ενώ ο ιδρώτας που εκκρίνουν οι ιδρωτοποιοί αδένες, μέσω της εξάτμισής του ρίχνει τη θερμοκρασία του σώματος.
- Κυκλοφορία του αίματος: Το τριχωτό της κεφαλής έχει πολλά αιμοφόρα αγγεία τα οποία τροφοδοτούν τα τριχοθυλάκια με θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο – για αυτό και η καλή μικροκυκλοφορία θεωρείται απαραίτητη για την ανάπτυξη των μαλλιών αλλά και συνολικά την υγεία του τριχωτού.
- Γραμμή άμυνας: Η επιδερμίδα του κεφαλιού, χάρη στον επιδερμιδικό φραγμό, αποτρέπει παθογόνους μικροοργανισμούς, βακτήρια και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες να εισχωρήσουν στο σώμα και να προκαλέσουν φλεγμονές και ερεθισμούς.
Τριχωτό της κεφαλής: Πώς διασφαλίζεται η προστατευτική λειτουργία του;
Ο προστατευτικός ρόλος της επιδερμίδας του κεφαλιού είναι ιδιαίτερα σημαντικός και προηγμένος, αφού διασφαλίζεται μέσω διαδοχικών «συστημάτων» φραγμού: τα μαλλιά, που αποτελούν ένα λεπτό δίχτυ φιλτραρίσματος, το υδρολιπιδικό φιλμ που δρα ως δεύτερο επίπεδο φραγμού απέναντι στους εξωτερικούς επιθετικούς παράγοντες και η κερατίνη στιβάδα, η οποία καλύπτει την επιδερμίδα σαν ανθεκτικός φλοιός.
Πιο συγκεκριμένα, τα μαλλιά προστατεύουν το τριχωτό από τους περιβαλλοντικούς επιθετικούς παράγοντες όπως η ακτινοβολία UV, η ζέστη, κλπ. Ωστόσο, δεν παρέχουν πλήρη προστασία, δεδομένου ότι ο τριχοσμηγματογόνος θύλακας κάθε τρίχας επιτρέπει την είσοδο σε μικροσκοπικούς παράγοντες. Το υδρολιπιδικό φιλμ, το οποίο βρίσκεται πάνω από την κερατίνη στιβάδα, δρα ως μια επιπλέον ασπίδα προστασίας απέναντι στις εξωτερικές επιθέσεις. Πρόκειται για ένα ομοιόμορφο στρώμα εκκρίσεων από τους σμηγματογόνους (σμήγμα) και τους ιδρωτοποιούς (ιδρώτας) αδένες, το οποίο μειώνει τη διαπερατότητα της επιφάνειας της επιδερμίδας, επιβραδύνοντας έτσι την εξάτμιση της πολύτιμης υγρασίας. Επιπλέον, προστατεύει από δυνητικώς παθογόνους μικροοργανισμούς καθώς τροφοδοτεί συμβιωτικούς μικροοργανισμούς που υπάρχουν στο μικροβίωμα της επιδερμίδας, οι οποίοι αποτρέπουν τον πολλαπλασιασμό ορισμένων βακτηρίων. Τέλος, η κερατίνη στιβάδα η οποία αποτελείται από νεκρά κύτταρα, τα κερατινοκύτταρα, βρίσκεται στην επιφάνεια της επιδερμίδας και περιορίζει την αλληλεπίδραση ανάμεσα στους ιστούς του τριχωτού και στο εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης, είναι υπεύθυνη για τη φυσική χαμηλή διαπερατότητα του τριχωτού σε αέρια και υγρά, γεγονός που το καθιστά πιο ανθεκτικό ενάντια στους χημικούς επιθετικούς παράγοντες.
Και μια που μιλάμε για προστασία...
Το τριχωτό της κεφαλής υφίσταται πολύ συγκεκριμένους τύπους επιθέσεων. Σε σύγκριση με άλλες περιοχές του δέρματος, είναι επιρρεπές σε συσσωρευμένες μηχανικές, θερμικές και χημικές καταπονήσεις που υφίσταται, όπως είναι η τριβή από την πετσέτα και τα μαλλιά (η σκληρή κερατίνη των μαλλιών στη μαλακή κερατίνη του τριχωτού), το χτένισμα, το βούρτσισμα, η θερμότητα (από το πιστολάκι), τα αξεσουάρ μαλλιών, τα ακατάλληλα προϊόντα φροντίδας κ.α. Για να μπορεί να εκτελεί τις τόσο σημαντικές λειτουργίες του που εξηγήσαμε σε αυτό το άρθρο, είναι απαραίτητη η προστασία του από τη μηχανική και τη χημική καταπόνηση, μικροοργανισμούς που μπορεί να είναι παθογόνοι, την ακτινοβολία του ήλιου, τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και τον κίνδυνο αφυδάτωσης.
- Προστασία του κρανίου και του εγκεφάλου: Το τριχωτό της κεφαλής δρα ως προστατευτικός φραγμός του κρανίου και του εγκεφάλου στο εσωτερικό του, απέναντι σε ελαφριά χτυπήματα ή τραυματισμούς.
- Υποστήριξη του θύλακα της τρίχας: Η επιδερμίδα του κεφαλιού «φιλοξενεί» τους θύλακες της τρίχας οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την ανάπτυξή της. Για αυτό το λόγο, το υγιές τριχωτό είναι προϋπόθεση για δυνατά, υγιή μαλλιά.
- Ενυδάτωση και ελαστικότητα: Οι σμηγματογόνοι αδένες που βρίσκονται στο τριχωτό κεφαλής παράγουν σμήγμα, φυσικά λιπίδια, που συμβάλλει στην ενυδάτωση και την ελαστικότητα της επιδερμίδας αλλά και των μαλλιών.
- Ρύθμιση θερμοκρασίας: Η επιδερμίδα του κεφαλιού βοηθάει στην ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, ιδιαίτερα σε συνθήκες ζέστης. Τα μαλλιά στην επιφάνειά της δρουν ως μόνωση ενώ ο ιδρώτας που εκκρίνουν οι ιδρωτοποιοί αδένες, μέσω της εξάτμισής του ρίχνει τη θερμοκρασία του σώματος.
- Κυκλοφορία του αίματος: Το τριχωτό της κεφαλής έχει πολλά αιμοφόρα αγγεία τα οποία τροφοδοτούν τα τριχοθυλάκια με θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο – για αυτό και η καλή μικροκυκλοφορία θεωρείται απαραίτητη για την ανάπτυξη των μαλλιών αλλά και συνολικά την υγεία του τριχωτού.
- Γραμμή άμυνας: Η επιδερμίδα του κεφαλιού, χάρη στον επιδερμιδικό φραγμό, αποτρέπει παθογόνους μικροοργανισμούς, βακτήρια και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες να εισχωρήσουν στο σώμα και να προκαλέσουν φλεγμονές και ερεθισμούς.
Τριχωτό της κεφαλής: Πώς διασφαλίζεται η προστατευτική λειτουργία του;
Ο προστατευτικός ρόλος της επιδερμίδας του κεφαλιού είναι ιδιαίτερα σημαντικός και προηγμένος, αφού διασφαλίζεται μέσω διαδοχικών «συστημάτων» φραγμού: τα μαλλιά, που αποτελούν ένα λεπτό δίχτυ φιλτραρίσματος, το υδρολιπιδικό φιλμ που δρα ως δεύτερο επίπεδο φραγμού απέναντι στους εξωτερικούς επιθετικούς παράγοντες και η κερατίνη στιβάδα, η οποία καλύπτει την επιδερμίδα σαν ανθεκτικός φλοιός.
Πιο συγκεκριμένα, τα μαλλιά προστατεύουν το τριχωτό από τους περιβαλλοντικούς επιθετικούς παράγοντες όπως η ακτινοβολία UV, η ζέστη, κλπ. Ωστόσο, δεν παρέχουν πλήρη προστασία, δεδομένου ότι ο τριχοσμηγματογόνος θύλακας κάθε τρίχας επιτρέπει την είσοδο σε μικροσκοπικούς παράγοντες. Το υδρολιπιδικό φιλμ, το οποίο βρίσκεται πάνω από την κερατίνη στιβάδα, δρα ως μια επιπλέον ασπίδα προστασίας απέναντι στις εξωτερικές επιθέσεις. Πρόκειται για ένα ομοιόμορφο στρώμα εκκρίσεων από τους σμηγματογόνους (σμήγμα) και τους ιδρωτοποιούς (ιδρώτας) αδένες, το οποίο μειώνει τη διαπερατότητα της επιφάνειας της επιδερμίδας, επιβραδύνοντας έτσι την εξάτμιση της πολύτιμης υγρασίας. Επιπλέον, προστατεύει από δυνητικώς παθογόνους μικροοργανισμούς καθώς τροφοδοτεί συμβιωτικούς μικροοργανισμούς που υπάρχουν στο μικροβίωμα της επιδερμίδας, οι οποίοι αποτρέπουν τον πολλαπλασιασμό ορισμένων βακτηρίων. Τέλος, η κερατίνη στιβάδα η οποία αποτελείται από νεκρά κύτταρα, τα κερατινοκύτταρα, βρίσκεται στην επιφάνεια της επιδερμίδας και περιορίζει την αλληλεπίδραση ανάμεσα στους ιστούς του τριχωτού και στο εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης, είναι υπεύθυνη για τη φυσική χαμηλή διαπερατότητα του τριχωτού σε αέρια και υγρά, γεγονός που το καθιστά πιο ανθεκτικό ενάντια στους χημικούς επιθετικούς παράγοντες.
Και μια που μιλάμε για προστασία...
Το τριχωτό της κεφαλής υφίσταται πολύ συγκεκριμένους τύπους επιθέσεων. Σε σύγκριση με άλλες περιοχές του δέρματος, είναι επιρρεπές σε συσσωρευμένες μηχανικές, θερμικές και χημικές καταπονήσεις που υφίσταται, όπως είναι η τριβή από την πετσέτα και τα μαλλιά (η σκληρή κερατίνη των μαλλιών στη μαλακή κερατίνη του τριχωτού), το χτένισμα, το βούρτσισμα, η θερμότητα (από το πιστολάκι), τα αξεσουάρ μαλλιών, τα ακατάλληλα προϊόντα φροντίδας κ.α. Για να μπορεί να εκτελεί τις τόσο σημαντικές λειτουργίες του που εξηγήσαμε σε αυτό το άρθρο, είναι απαραίτητη η προστασία του από τη μηχανική και τη χημική καταπόνηση, μικροοργανισμούς που μπορεί να είναι παθογόνοι, την ακτινοβολία του ήλιου, τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και τον κίνδυνο αφυδάτωσης.
